Λίγα προβλήματα
αποτέλεσαν αντικείμενο τόσων συζητήσεων στην ιστορία της Ιατρικής όσο
ηαμυγδαλεκτομή. Από τότε που την περιέγραψαν ο Παύλος ο Αιγινίτης και ο
Κέλσος πριν από χιλιάδες χρόνια ώς σήμερα, η επέμβαση αυτή, όπως και η
αδενοειδεκτομή (για τα «κρεατάκια») αργότερα, υπήρξε πεδίο
αντιπαραθέσεων, με κύριο θέμα την αναγκαιότητα της αφαίρεσης του
οργάνου.
O δρ Μιχάλης Χουλάκης, συντονιστής διευθυντής της Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», εξηγεί πότε πρέπει να γίνεται η εγχείρηση και πότε όχι.
Πώς εξελίχθηκε διαχρονικά η επέμβαση στις αμυγδαλές;
Κατά το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα επικρατούσε η αντίληψη ότι οι λοιμώξεις των οργάνων αυτών ευθύνονται για συστηματικές διαταραχές, όπως ρευματισμούς, σπειραματονεφρίτιδες, βαρηκοΐα κ.ά.
Για τους ειδικούς της εποχής, εκείνες οι επεμβάσεις εθεωρούντο ως «μέτρο δημόσιας υγείας» που είχε ως αποτέλεσμα η αμυγδαλεκτομή και η αδενοειδεκτομή για παιδιά να αφορούν το ένα τρίτο όλων των χειρουργικών επεμβάσεων στην Αμερική. Και στη Μεγάλη Βρετανία όμως το 50%-70% των παιδιών δοκίμασε αυτή τη δυσάρεστη εμπειρία.
Η μείωση των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος μετά την πρώτη παιδική ηλικία, η χρήση των αντιβιοτικών και η εμφάνιση θανατηφόρων επιπλοκών μετακίνησαν το διαγνωστικό εκκρεμές από το σημείο του ενθουσιασμού στο σημείο της απόρριψης. Ετσι, οι επεμβάσεις αυτές εμφανίζουν ραγδαία πτώση.
Ποια άποψη επικρατεί σήμερα στον ιατρικό κόσμο;
Η αμυγδαλεκτομή συνεχίζει και σήμερα να αποτελεί αντικείμενο διαφωνιών. Υπάρχει ένα κλίμα σκεπτικισμού στο σύνολο των ειδικών για την αναγκαιότητα της επέμβασης.
Η απόφαση του γιατρού να οδηγήσει ένα παιδί στο χειρουργείο δεν θα πρέπει να είναι βιαστική. Πρέπει να συνεκτιμήσει παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία του, τη συχνότητα και τη βαρύτητα των επεισοδίων, καθώς και την τάση που έχουν τα επεισόδια αυτά για βελτίωση ή επιδείνωση.
Οσο όμως είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις έχουν, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια της ζωής, ενεργό συμμετοχή στον μηχανισμό άμυνας έναντι των μικροβίων, άλλο τόσο είναι γεγονός ότι πολλές φορές δημιουργούν έντονα προβλήματα, είτε λόγω φλεγμονής είτε λόγω υπερτροφίας, προβλήματα που μας υποχρεώνουν να χειρουργήσουμε, εφόσον υπάρχουν προϋποθέσεις.
Σε ποια ηλικία να αποφεύγουμε την αμυγδαλεκτομή;
Η αφαίρεση των αμυγδαλών στις μικρές ηλικίες (3-5 έτη) μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανοσολογική συμπεριφορά του παιδιού έναντι των μικροβιακών λοιμώξεων. Γι’ αυτό, η αφαίρεση των αμυγδαλών θα πρέπει να αποφεύγεται στις ηλικίες αυτές, εκτός και εάν υπάρχουν πραγματικές ενδείξεις.
Τι νέο υπάρχει στον τρόπο αφαίρεσης;
Εκτός από την κλασική εξωκαψική αφαίρεση, τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία έχει εφοδιάσει τις χειρουργικές μονάδες με σύγχρονες συσκευές που προσφέρουν μεγάλη βοήθεια στον χειρουργό, μειώνοντας τους διεγχειρητικούς κινδύνους της επέμβασης. Μερικές από αυτές είναι:
1. Συσκευή διαθερμίας ή ηλεκτροκαυτηρίασης.
2. Συσκευή ραδιοσυχνοτήτων.
3. Συσκευή υπερήχων.
4. Συσκευή ακτίνων laser.
Συγκρινόμενες με την τεχνική της κλασικής αμυγδαλεκτομής, παρουσιάζουν μικρά πλεονεκτήματα σχετικά με τη διάρκεια της επέμβασης, τη διεγχειρητική απώλεια αίματος, τον πόνο και τον χρόνο ανάρρωσης. Το κόστος όμως της επέμβασης με αυτές τις συσκευές είναι υψηλό.
Τι είναι η μερική αμυγδαλεκτομή;
Ενας σχετικά μεγάλος αριθμός παιδιών παρουσιάζει μεγάλη υπερτροφία αμυγδαλών, με ή χωρίς υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια).
Κατά τη διάρκεια του ύπνου εμφανίζουν εργώδη αναπνοή, έντονο ροχαλητό, αποφρακτικές άπνοιες που γίνονται αντιληπτές από τους γονείς ως αναπνευστικές παύσεις ολίγων δευτερολέπτων (υπνικές άπνοιες).
Επειδή οι επιπτώσεις των συμπτωμάτων που αναφέραμε είναι σοβαρές (μπορεί να οδηγήσουν σε αναστολή της σωματικής ανάπτυξης, μείωση της εγκεφαλικής οξυγόνωσης, πνευμονική υπέρταση, δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια), στα παιδιά αυτά υπάρχει απόλυτη ένδειξη για αμυγδαλεκτομή.
Αφαιρούμε ένα τμήμα του υπερτροφικού αμυγδαλικού ιστού, ώστε οι αμυγδαλές να αποκτήσουν φυσιολογικό μέγεθος. Αυτή η χειρουργική διαδικασία της μείωσης ορίζεται ως μερική αμυγδαλεκτομή.
Σήμερα, χρησιμοποιούνται και εδώ σύγχρονες τεχνικές. Αυτές είναι:
1. Τεχνική με τη χρήση των ακτίνων laser.
2. Τεχνική με τη χρήση των ραδιοσυχνοτήτων.
3. Τεχνική ενδοκαψικής λειοτρίβισης και αναρρόφησης του αμυγδαλικού ιστού.
Τα πλεονεκτήματα των τεχνικών αυτών είναι ότι διατηρούν ανέπαφο μεγάλο τμήμα αμυγδαλικού ιστού (απαραίτητο για την περαιτέρω λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του μικρού παιδιού, απαλλάσσουν το παιδί από τα αποφρακτικά φαινόμενα και του παρέχουν σωστή αναπνοή και φυσιολογική συμπεριφορά.
Τα μειονεκτήματα είναι ότι ενδέχεται με την πάροδο του χρόνου οι αμυγδαλές να υπερτραφούν ξανά και ότι τα αμυγδαλοτομηθέντα παιδιά παρουσιάζουν συχνότερα επεισόδια πυώδους αμυγδαλίτιδας (αν και αυτό αμφισβητείται).
O δρ Μιχάλης Χουλάκης, συντονιστής διευθυντής της Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», εξηγεί πότε πρέπει να γίνεται η εγχείρηση και πότε όχι.
Πώς εξελίχθηκε διαχρονικά η επέμβαση στις αμυγδαλές;
Κατά το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα επικρατούσε η αντίληψη ότι οι λοιμώξεις των οργάνων αυτών ευθύνονται για συστηματικές διαταραχές, όπως ρευματισμούς, σπειραματονεφρίτιδες, βαρηκοΐα κ.ά.
Για τους ειδικούς της εποχής, εκείνες οι επεμβάσεις εθεωρούντο ως «μέτρο δημόσιας υγείας» που είχε ως αποτέλεσμα η αμυγδαλεκτομή και η αδενοειδεκτομή για παιδιά να αφορούν το ένα τρίτο όλων των χειρουργικών επεμβάσεων στην Αμερική. Και στη Μεγάλη Βρετανία όμως το 50%-70% των παιδιών δοκίμασε αυτή τη δυσάρεστη εμπειρία.
Η μείωση των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος μετά την πρώτη παιδική ηλικία, η χρήση των αντιβιοτικών και η εμφάνιση θανατηφόρων επιπλοκών μετακίνησαν το διαγνωστικό εκκρεμές από το σημείο του ενθουσιασμού στο σημείο της απόρριψης. Ετσι, οι επεμβάσεις αυτές εμφανίζουν ραγδαία πτώση.
Ποια άποψη επικρατεί σήμερα στον ιατρικό κόσμο;
Η αμυγδαλεκτομή συνεχίζει και σήμερα να αποτελεί αντικείμενο διαφωνιών. Υπάρχει ένα κλίμα σκεπτικισμού στο σύνολο των ειδικών για την αναγκαιότητα της επέμβασης.
Η απόφαση του γιατρού να οδηγήσει ένα παιδί στο χειρουργείο δεν θα πρέπει να είναι βιαστική. Πρέπει να συνεκτιμήσει παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία του, τη συχνότητα και τη βαρύτητα των επεισοδίων, καθώς και την τάση που έχουν τα επεισόδια αυτά για βελτίωση ή επιδείνωση.
Οσο όμως είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις έχουν, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια της ζωής, ενεργό συμμετοχή στον μηχανισμό άμυνας έναντι των μικροβίων, άλλο τόσο είναι γεγονός ότι πολλές φορές δημιουργούν έντονα προβλήματα, είτε λόγω φλεγμονής είτε λόγω υπερτροφίας, προβλήματα που μας υποχρεώνουν να χειρουργήσουμε, εφόσον υπάρχουν προϋποθέσεις.
Σε ποια ηλικία να αποφεύγουμε την αμυγδαλεκτομή;
Η αφαίρεση των αμυγδαλών στις μικρές ηλικίες (3-5 έτη) μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανοσολογική συμπεριφορά του παιδιού έναντι των μικροβιακών λοιμώξεων. Γι’ αυτό, η αφαίρεση των αμυγδαλών θα πρέπει να αποφεύγεται στις ηλικίες αυτές, εκτός και εάν υπάρχουν πραγματικές ενδείξεις.
Τι νέο υπάρχει στον τρόπο αφαίρεσης;
Εκτός από την κλασική εξωκαψική αφαίρεση, τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία έχει εφοδιάσει τις χειρουργικές μονάδες με σύγχρονες συσκευές που προσφέρουν μεγάλη βοήθεια στον χειρουργό, μειώνοντας τους διεγχειρητικούς κινδύνους της επέμβασης. Μερικές από αυτές είναι:
1. Συσκευή διαθερμίας ή ηλεκτροκαυτηρίασης.
2. Συσκευή ραδιοσυχνοτήτων.
3. Συσκευή υπερήχων.
4. Συσκευή ακτίνων laser.
Συγκρινόμενες με την τεχνική της κλασικής αμυγδαλεκτομής, παρουσιάζουν μικρά πλεονεκτήματα σχετικά με τη διάρκεια της επέμβασης, τη διεγχειρητική απώλεια αίματος, τον πόνο και τον χρόνο ανάρρωσης. Το κόστος όμως της επέμβασης με αυτές τις συσκευές είναι υψηλό.
Τι είναι η μερική αμυγδαλεκτομή;
Ενας σχετικά μεγάλος αριθμός παιδιών παρουσιάζει μεγάλη υπερτροφία αμυγδαλών, με ή χωρίς υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια).
Κατά τη διάρκεια του ύπνου εμφανίζουν εργώδη αναπνοή, έντονο ροχαλητό, αποφρακτικές άπνοιες που γίνονται αντιληπτές από τους γονείς ως αναπνευστικές παύσεις ολίγων δευτερολέπτων (υπνικές άπνοιες).
Επειδή οι επιπτώσεις των συμπτωμάτων που αναφέραμε είναι σοβαρές (μπορεί να οδηγήσουν σε αναστολή της σωματικής ανάπτυξης, μείωση της εγκεφαλικής οξυγόνωσης, πνευμονική υπέρταση, δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια), στα παιδιά αυτά υπάρχει απόλυτη ένδειξη για αμυγδαλεκτομή.
Αφαιρούμε ένα τμήμα του υπερτροφικού αμυγδαλικού ιστού, ώστε οι αμυγδαλές να αποκτήσουν φυσιολογικό μέγεθος. Αυτή η χειρουργική διαδικασία της μείωσης ορίζεται ως μερική αμυγδαλεκτομή.
Σήμερα, χρησιμοποιούνται και εδώ σύγχρονες τεχνικές. Αυτές είναι:
1. Τεχνική με τη χρήση των ακτίνων laser.
2. Τεχνική με τη χρήση των ραδιοσυχνοτήτων.
3. Τεχνική ενδοκαψικής λειοτρίβισης και αναρρόφησης του αμυγδαλικού ιστού.
Τα πλεονεκτήματα των τεχνικών αυτών είναι ότι διατηρούν ανέπαφο μεγάλο τμήμα αμυγδαλικού ιστού (απαραίτητο για την περαιτέρω λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του μικρού παιδιού, απαλλάσσουν το παιδί από τα αποφρακτικά φαινόμενα και του παρέχουν σωστή αναπνοή και φυσιολογική συμπεριφορά.
Τα μειονεκτήματα είναι ότι ενδέχεται με την πάροδο του χρόνου οι αμυγδαλές να υπερτραφούν ξανά και ότι τα αμυγδαλοτομηθέντα παιδιά παρουσιάζουν συχνότερα επεισόδια πυώδους αμυγδαλίτιδας (αν και αυτό αμφισβητείται).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου